Dziennikarz - Pisarz - Dokumentalista

Już wkrótce uruchomione zostanie Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw dotyczące lat 1795 – 1948. Pierwszy taki projekt w Polsce! Na razie Archiwum dostępne będzie na stronie internetowej archiwumziemianstwa.pl, ale w niedalekiej przyszłości także stacjonarnie, z siedzibą na terenie powiatu gnieźnieńskiego. Celem Archiwum jest przywrócenie pamięci o ziemiaństwie i popularyzacja dziejów ziemiaństwa, historii pałaców i dworów, ludzi wywodzących się z tego środowiska oraz wydarzeń, które rozgrywały się w majątkach ziemskich na pograniczu Wielkopolski i Kujaw.
 

Skąd pomysł na Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw? – Tematyką ziemiaństwa, historią pałaców i dworów na pograniczu Wielkopolski i Kujaw zajmuję się od blisko 20 lat. W tym czasie zgromadziłem ogromną wiedzę o majątkach ziemskich w tym regionie i bogate archiwum w postaci dokumentów, fotografii, starych książek, listów, pamiętników i innych materiałów mówiących o dziejach ziemiaństwa. Do tego w moich zasobach jest kilkaset godzin nagranych rozmów zarówno z dziećmi przedwojennych właścicieli ziemskich, ich wnukami, ale także z pracownikami i rodzinami pracowników tych majątków. To wszystko jest przebogatym dziedzictwem historycznym regionu – mówi Karol Soberski, dziennikarz, pisarz, dokumentalista, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”. – I wychodząc naprzeciw oczekiwaniom mieszkańcom Wielkopolski i Kujaw, którzy coraz chętniej przekazują na moje ręce swoje rodzinne pamiątki i dokumenty związane z majątkami ziemskimi, zdecydowałem się powołać Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw, które będzie obejmowało lata 1795 – 1948. To jest mój autorski projekt, który nie ma odniesienia do podobnych przedsięwzięć w naszym kraju, stąd jest jedyny w Polsce – dodaje.
 

Obszar działania

Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw (SAZWK) na początku skupi się na czterech powiatach Wielkopolski (gnieźnieńskim, wrzesińskim słupeckim i wągrowieckim) oraz na trzech powiatach z Kujaw (żnińskim, mogileńskim i nakielskim). W tych powiatach jest ponad 1,5 tysiąca dawnych majątków ziemskich, których dzieje są przebogate i – niestety – często zupełnie nieznane.
 

SAZWK ma na celu przywrócić pamięć o tych majątkach, ich właścicielach oraz pokazać jak właściciele ziemscy zapisali się w historii, kulturze, gospodarce czy działalności społecznej tego regionu. Co ważne, Archiwum będzie również zbierać materiały archiwalne o majątkach ziemskich, których właścicielami nie byli Polacy, bo oni też tworzyli historię regionu.

SAZWK będzie pierwszym takim projektem w Polsce, projektem oddolnym i nie związanym z żadną publiczną instytucją, który zajmie się ziemiaństwem w danym regionie.

Co będzie zawierać?

Archiwum, które już wkrótce dostępne będzie na stronie internetowej archiwumziemianstwa.pl, gromadzić będzie fotografie i dokumenty, listy i pamiętniki, wspomnienia spisane i nagrane, filmy, a także biogramy właścicieli ziemskich, opisy pałaców i dworów. Nie zabraknie też informacji o ważnych wydarzeniach, które rozgrywały się w tych majątkach i życiu codziennym w pałacach. Będą też wiadomości o folwarkach działających przy majątkach ziemskich i ich pracownikach.
 

W Archiwum znajdą się też wiadomości o dziełach sztuki, które w danych majątkach było kolekcjonowane i ich losach. Będzie też osobny dział o losach ziemiaństwa w czasie II wojny światowej i ich walce z okupantami. Nie zabraknie też tajemnic i skarbów związanych z danymi pałacami i dworami. Archiwum ma stanowić źródło wiedzy o historii ziemiaństwa na pograniczu Wielkopolski i Kujaw. Portal archiwumziemianstwa.pl będzie na bieżąco i przez kolejne lata uzupełniany o nowe materiały archiwalne.

– Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw będzie odpowiedzią na brak jakichkolwiek informacji w szkołach i w społeczeństwie na temat ziemiaństwa. Wielokrotnie spotykałem się z sytuacjami, że będąc w danej wiosce czy większej miejscowości, gdzie znajduje się pałac lub dwór, mieszkańcy nie mieli żadnej wiedzy, kto tam mieszkał, co wybudował dla danej społeczności, jak się zasłużył, itp. – podkreśla K. Soberski. – Datami granicznymi okresu którym będziemy się zajmować jest rok 1795, czyli III rozbiór Polski i rok 1948, gdy w naszym regionie ostatni właściciele ziemscy byli wyrzucani przez komunistów ze swoich majątków – zaznacza.

Popularyzacja i edukacja
 

SAZWK z jednej strony ma zbierać gromadzone przez lata rodzinne archiwalia, będące niezwykle cennym materiałem źródłowym opowiadającym nie tylko koleje losu poszczególnych rodzin ziemiańskich czy osób pracujących w dawnych majątkach ziemskich, ale przede wszystkim, ilustrujący ich życie codzienne. Z drugiej strony, poprzez działalność popularyzatorską i edukacyjną (m.in. wycieczki po pałacach i dworach, spotkania z młodzieżą, konferencje popularno-naukowe, czy weekendy ziemiańskie) będzie też edukować społeczeństwo przybliżając im dzieje danych majątków.

– Jednym z ważniejszych punktów w temacie edukacji, który będzie realizowany przez Społecznego Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw, będzie coroczna międzynarodowa konferencja popularno-naukowa poświęcona ziemiaństwu. Pierwsza odbędzie się 23 i 24 września tego roku w pałacu w Czerniejewie i nosi tytuł „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”. Ten wrześniowy weekend to będzie czas, by młodzież, dorośli i seniorzy, mieszkańcy Wielkopolski i Kujaw oraz turyści z Polski i Europy, mogli zapoznać się z dziejami ziemiaństwa, ich dorobkiem i wkładem w rozwój naszego kraju – wyjaśnia K. Soberski.

Wrześniowa Konferencja to okazja dla miłośników historii do spotkań z autorami książek o dziejach ziemiaństwa, historykami, archeologami, pasjonatami historii, regionalistami, czy też potomkami dawnych właścicieli ziemskich.

Kolejne książki o ziemiaństwie

– Innym ważnym elementem popularyzowania dziejów ziemiaństwa będą kolejne książki oparte na materiałach zgromadzonych w SAZWK. Historia miast i wsi to historie ich dawnych właścicieli ziemskich, to historie osób tworzących kulturę i gospodarkę tych miejscowości. I ta historia byłaby niepełna, gdyby nie ich mieszkańcy gromadzący wspomnienia, dokumenty i pamiątki po swoich przodkach, które do mnie trafiły i trafiają. Dzięki temu mamy możliwość spojrzenia na szereg wydarzeń z wielu dotąd nieznanych perspektyw – przyznaje K. Soberski. – Z materiałów zgromadzonych w Społecznym Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw będą mogli korzystać także inni pisarze czy badacze, oczywiście po uzyskaniu naszej oficjalnej zgody na piśmie. SAZWK ma być płaszczyzną edukacyjną dla młodzieży i naukową dla wszystkich chcących z niej korzystać – dodaje. 
 

Zapraszamy do współpracy

Społeczne Archiwum Ziemiaństwa pogranicza Wielkopolski i Kujaw jest otwarte na osoby chcące zaangażować się w tworzenie samego Archiwum, jak i przedsięwzięć, które będą przez Archiwum realizowane. Zainteresowanych prosimy o kontakt na maila: karol@soberski.pl

Jesteśmy otwarci na osoby chcące przekazać nam dokumenty, fotografie, stare książki, listy czy inne pamiątki związane z majątkami ziemskimi z naszego regionu lub chcące podzielić się z nami swoimi zbiorami, zgadzając się na ich zeskanowanie. Zapraszamy do kontaktu: karol@soberski.pl lub telefonicznie: 515-980-504
 

Na e-maila można przesyłać gotowe skany zdjęć z informacją: który to pałac/dwór czy też park, folwark lub inny budynek, kiedy zdjęcie zostało wykonane (jeśli oczywiście jest znana data), co przedstawia (jeśli zdjęcie związane jest np. z uroczystością rodzinną), itp.
 

Jeśli nie dysponują Państwo możliwością przesłania zeskanowanego zdjęcia to prosimy o sygnał, wówczas podjedziemy do Państwa w celu zeskanowania danych fotografii, czy dokumentów. Spotkamy się z mieszkańcami regionu także wówczas, jeśli znają Państwo ciekawe historie związane z danym majątkiem ziemskim, dworem lub pałacem.
 

Ocalmy wspólnie od zapomnienia to, co możemy jeszcze razem uratować.

(źródło: Pojezierze24.pl)

Polityka prywatności